İngiltere'de sokak şiddetinin arkasındaki aşırı sağcı gruplar kimler?

İSTANBUL (AA) - ENES TAHA ERSEN - İngiltere'de Müslüman ve göçmenleri hedef alan ırkçı sokak eylemleri ülkenin farklı şehirlerinde devam ederken, eylemlerin ardındaki beyaz üstünlükçü ve İslamofobik gruplar dikkati çekiyor.

İngiltere’deki aşırı sağcı eylemler, 30 Temmuz'dan bu yana sosyal medyada süren nefret söylemleri çağrılarıyla tüm ülkeye yayıldı.

Olayla ilgili İngiliz hükümeti 400'e yakın göstericiyi gözaltına alırken, yakalanan eylemcilerin ülkedeki aşırı sağcı örgütler ile bağlantılı oldukları tespit edildi.

İngiltere İçişleri Bakanı Yvette Cooper, hem polisleri hem de göçmenleri hedef alan saldırganların sosyal medya üzerinden örgütlendiklerini ifade ederken, sosyal medyada Patriotic Alternative (Yurtsever Alternatif)), British Movement (Britanya Hareketi) ve English Defence League (İngiliz Savunma Birliği) oluşumlarının etkileşim trafiğinde artış tespit edildi.

AA muhabiri, göçmen ve Müslüman karşıtlığı ile bilinen ve daha önce de İngiltere’nin Avrupa Birliği'nden ayrılma süreci olan Brexit’te önce çıkan oluşumları derledi.

- Yurtsever Alternatif

İngiliz aşırı sağında yer alan ve beyaz milliyetçiliği yapan Yurtsever Alternatif (PA), Londra başta olmak üzere ülkenin pek çok kentinde gerçekleştirilen olayların ardındaki gruplar arasında gösteriliyor.

2019 yılının temmuz ayında kurulan oluşuma, İngiltere'deki ırkçı ve İslamofobik görüşleri ile tanınan Mark Collet liderlik ederken oluşum, Birleşik Krallık'ın "en aktif faşist" grubu olarak gösteriliyor.

Bir haftadır devam eden eylemlere katıldığı belirtilen PA, daha önce de 2023 yılında Liverpool ve Glasgow’daki sığınmacıların kaldığı otellerin önünde yapılan eylemlere destek vermiş, Galler’in bir kasabası olan Llantwit Major'da sığınmacılar için bir site inşa etme yerel planlarına karşı çıkmıştı.

PA hakkında İngiliz emniyeti ve güvenlik güçleri daha önce pek çok suçtan soruşturma başlatırken, 2023 yılında, Christchurch katliamının faili Brenton Tarrant ile Norveçli aşırı sağcı terörist Anders Behring Breivik'in manifestoları da dahil olmak üzere bir Telegram hesabında terörist yayınları yaymakla suçlanan PA üyesi Kristofer Thomas Kearner, dört yıl sekiz ay hapis cezasına çarptırılmıştı.

PA, beyaz üstünlükçü ideolojiyi desteklerken, İngiliz halkının göçmenlik ve sığınmacılık ile "yerinden edildiğini” savunuyor. "Göçmen kökenli" insanların sınır dışı edilmesini destekleyen PA, "İngiliz pasaportu almış göçmen kökenliler” için de ülkelerine geri gönderilmesi gerektiği fikrini savunuyor.

- Britanya Hareketi

1962 yılında kurulan, tıpkı PA gibi beyaz üstünlükçü ve Neo Nazi fikirlere sahip olan Britanya Hareketi (BM) her ne kadar 1983 yılında feshedilse de, günümüzde özellikle futbol holiganlığı ile birleşerek varlığını sürdürüyor.

İngiltere’nin eski İskan, Toplum ve Yerel Yönetimler Bakanı Michael Gove, 14 Mart 2024'te, parlamentoda yaptığı bir konuşmada, bu örgütün "endişe kaynağı" olarak görüldüğünü ve Birleşik Krallık hükümetinin yeni resmi aşırıcılık tanımında değerlendirilecek birkaç örgütten biri olarak adlandırmıştı.

Son bir haftadır devam eden eylemlerde, sosyal medyadaki örgütlenmelerde pek çok paylaşımın altında British Movement vurgusu yer alırken, özellikle gönderilerin altında birbirlerine yanıt veren kullanıcıların da BM sempatizanı olduğu, aşırı sağcı paylaşımları beğenip kendilerinin de yeniden paylaştığı görülüyor.

- İngiliz Savunma Birliği

İngiliz Savunma Birliği (EDL), İngiltere'de aşırı sağ karşıtlığından beslenen, İslamofobik motivasyonlardan faydalanan ve 2009 yılında Luton’da kurulan bir örgüt olarak tanınıyor.

Müslümanların gerçekten İngiliz olabileceği fikrini reddeden EDL, İslam'ı Avrupa'yı ele geçirmek isteyen “hoşgörüsüz, ilkel” bir tehdit olarak sunuyor.

29 Temmuz’da başlayan sokak olaylarında, Londra, Liverpool, Hull, Bristol, Blackpool, Preston, Blackburn ve Stoke-on-Trent'te düzenlenen ve şiddete varan eylemlerin odağındaki grup olarak tanınan EDL, aşırı sağ ve ırkçı görüşe sahip kişiler arasında İngiltere’deki en popüler grup.

2024 itibarıyla, EDL "hareketsiz" olarak kabul edilmesine karşılık, internet üzerinden örgütlenen merkezi olmayan bir EDL sempatizanları ağı, gösterilere ve şiddet eylemlerine katılım çağrısı yapıyor.

Sokak olayları sırasında, örgüte 2009-2013 yılları arasında liderlik eden ve İngiliz Ulusal Partisi’nin eski bir üyesi olan Tommy Robinson adıyla tanınan aşırı sağcı Stephen Yaxley-Lennon lehine protestolar düzenlenirken, Robinson, eylemlere sosyal medya hesabından açıklamalarla destek veriyor, ülkedeki “İngiliz olmayanlar” ile Müslümanları hedef gösteriyor.

EDL'nin Southport ayaklanmalarındaki rolü, İngiliz hükümetince de dikkate alındı. Başbakan Yardımcısı Angela Rayner, yaşanan olaylar ışığında grubun bir terör örgütü olarak olarak ilan edilebileceği ve yasaklanabileceğini öne sürdü. Öte yandan Kuzey İrlanda Devlet Bakanı David Hanson cuma günü LBC Radyosuna verdiği demeçte, "Eğer bunu şimdi organize ediyorsanız, sizi izliyor olacağız." uyarısında bulundu.

- Olaylar, 3 çocuğun öldüğü bıçaklı saldırı sonrası arttı

Aşırı sağcı İngiliz Savunma Ligi'nin düzenlediği eylemler, Southport kentinde 29 Temmuz'daki bıçaklı saldırı sonrası şiddetlendi.

Bıçaklı saldırganın 3 çocuğu öldürdüğü, 8'i çocuk 10 kişiyi yaraladığı olay sonrası aşırı sağcı sosyal medya hesapları ve haber siteleri, şüphelinin ülkeye geçen yıl gelen Müslüman sığınmacı olduğu iddiasını yaymıştı.

Polis, saldırganın Galler'in başkenti Cardiff doğumlu 17 yaşında bir erkek olduğunu açıklasa da aşırı sağcılar, Müslümanları ve göçmenleri protesto etmek için Southport'ta eylem düzenlemişti.

Eylemin ardından kentteki camiye saldıran aşırı sağcılar, ülke genelinde gösteriler düzenlemiş, 2 Ağustos'ta da Sunderland kentindeki karakolu yakmıştı.

Ülkenin çeşitli kentlerinde düzenlenen eylemlerde de aşırı sağcılar, polis ve karşıt görüşlülerle çatışmış, çok sayıda iş yerine saldırmıştı. 3 Ağustos'taki eylemlerde polis, 90'dan fazla eylemciyi gözaltına almıştı.

Middlesbrough ve Rotherham kentlerinde toplanan aşırı sağcılar, göçmenleri ve Müslüman toplumu hedef almıştı.

Rotherham'da düzensiz göçmen ve sığınmacıların barındığı otelin önünde toplanan aşırı sağcılar, binaya taş, sandalye ve yabancı maddeler atmıştı.

Middlesbrough'da toplanan aşırı sağcılara karşı ırkçılık karşıtları da "Masjid al-Madinah" adlı caminin önünde bir araya gelmiş, yaklaşık 200 kişi camiyi koruma altına alırken aşırı sağcı grup, düzenledikleri yürüyüş sırasında bazı evlerin camlarını kırmıştı.

Bir dönerci dükkanının önündeki aracı da yakan yüzü maskeli aşırı sağcılar, çevik kuvvet ekiplerine taş ve şişe atarak ateş yakmış, çöp konteynerlerini polislerin üzerine sürmüştü.