EMRE DİLEK - Samsun
Yunanistan'ın Drama şehrinden 100 yıl önce mübadele kapsamında göç eden akraba aileler, Samsun'a geldikten 30 yıl sonra birbirlerini bularak yeniden kurdukları akrabalık ilişkilerini yeni nesillerle sürdürüyor. Türkiye ile Yunanistan arasında 30 Ocak 1923'te imzalanan mübadele sözleşmesi gereğince, 1924'te Drama'nın Küçükköy ve Karagöz köylerinden aileler Samsun'a geldi.
Bafra ilçesine bağlı Selemelik Mahallesi'nde yaşayan 63 yaşındaki Harun Şen, o dönemde Samsun'a gelen ailelerden birinin dördüncü kuşak temsilcisi. Şen, mübadele döneminde ailelere devlet yetkililerinin Samsun'a gideceklerini söylediklerini, ancak kimsenin Samsun'un nerede olduğunu bilmediğini anlattı.
Yolculuk sırasında ailelerin haberleşemediğini, herkesin trenle İstanbul'a gelip vapurla Samsun'a geçtiğini belirten Şen, "Karagöz köyünden gelenler Atakum'un Kesili, Küçükköy köyünden gelenler de Bafra'nın İnözükoşaca köyüne geçici olarak yerleşiyor. Süreç içinde Kapıkaya, Kuzalan, Yeniköy, Asar ve Selemelik köylerine mübadiller dağılıyor. Samsun'a ve köylerine yerleşmeye başlayan mübadiller, akrabalarını aramaya başlıyor," dedi.
"Akrabalar 30 Yıl Sonra Yeniden Buluştu"
Şen, annesinin babası Mümin Akkuş'un bir süre sonra yakınlarının Bafra'da olduğunu öğrendiğini, ancak tam olarak nerede yaşadıklarını bilmediğini belirtti. "Rahmetli Mustafa Şen dedem, babamın babası, mübadelede annesi Havva Şen ve 28 yaşındaki Ali Şen amcamla geliyor. Mustafa Şen dedemin babası ile annemin babası Mümin Akkuş, teyze çocukları oluyor," diye konuştu.
Dedesi Mustafa Şen'in 1939 yılında Samsun'un Atakum ilçesinde askerlik yaptığını aktaran Şen, diğer dedesi Mümin Akkuş'un da Bafra'dan Samsun'a katırlarla geliş gidişlerinde bu güzergahı kullandığını dile getirdi. Şen, "Annemin babası, Samsun kışlasının yakınından geçerken askerler durduruyor, eğitim atışı yapıldığı söyleniyor. O sırada Mümin dedemin aklına geliyor, askerlere 'Burada Bafralı asker var mı? Bafra'da akrabalarımız var, tanıyan var mı?' diye soruyor. Asker de 'Komutanın postası var, Mustafa Şen, onunla seni görüştüreceğim.' diyor. Burada Mustafa Şen ile Mümin Akkuş yeniden tanışmış oluyorlar," ifadelerini kullandı.
"Aile Bağları Güçlü Şekilde Devam Ediyor"
Harun Şen, dedesi Mümin Akkuş'un 1954 yılında eşekle oğlunu da yanına alarak yola çıkıp Selemelik köyüne gittiğini anlatarak, şöyle devam etti:
"30 yıl sonra annemin babası Mümin Akkuş ile teyze oğlu Ali Şen, babamın babası teyze torunu Mustafa Şen ve tüm aile tekrar kavuşup hasret gideriyor. Yeniden akrabalıkları ilerletelim diye Mümin Akkuş dedemin Zeliha adında kızı ile Mustafa Şen dedemin oğlu Fehmi'yi evlendirmeyi münasip görüyorlar. Bafra'ya gelin gelen annem Zeliha, o günden sonra 'Samsunlu gelin' olarak bilinirdi. 30 yıl sonra yeniden akrabalık bağları sağlamlaştırılıyor. Günümüzde halen akrabalık bağlarımız güçlü şekilde devam ediyor. Kesili Mahallesi'nde dayı oğulları, teyze oğulları ve torunları oldukça kalabalık. Bafra'da da teyze oğulları torunları, hala oğlu ve torunları çok sayıda. Ben dördüncü kuşak oluyorum."
Dedeler, Drama'dan Ayrılışını Ağlayarak Anlatırmış
Harun Şen ile uzaktan akrabalığı bulunan 74 yaşındaki Salim Mehmet Öztürk de dedelerinin Drama'ya bağlı Küçükköy'den mübadele döneminde geldiğini söyledi. Dedelerinin Drama'dan ayrılışını ağlayarak anlattığını dile getiren Öztürk, "Hayvanlarının hüzünlü bakışlarıyla ayrılmışlar. Büyüklerimiz İstanbul'dan gemiye binerek Samsun'a geldiler. Samsun'dan yaya olarak Nebiyan'a gelindi. Samsun'da İnözükoşaca köyünde çayın kenarına çadır kuruyorlar. Burada çocuklar hasta olunca komşu köylerden bir kişi çıkıyor, 'Buranın havası basık, hava çarpar, yükseklere çıkın.' diye uyarıyor. Bizim işimiz davar olduğu için bizimkiler Kapıkaya köyünde kalmak istiyor. Kura çekiliyor. Kurada Küçükköy'den gelen mübadiller Selemelik köyüne, Drama'dan gelenler ise Kapıkaya köyüne yerleşiyor," diye konuştu.
Yeni gittikleri köylerde bir müddet çadırlarda kaldıktan sonra ağaçtan kulübeler yapıldığını aktaran Öztürk, "1936 yılında binaları yapmaya başlıyorlar. Şimdi bu binalarda bizler yaşıyoruz. Yerleştikten sonra geçimimizi uzun yıllar tütün, mısır, buğday ve davarcılıkla sürdürdük. Bafra'da damperli kamyonculuk yaptık," dedi.
Mahalle sakinlerinden mübadil torunu İbrahim Kaya da dedelerinin 1924 yılının mayıs ayında Drama'dan Samsun'a göç ettiklerini ifade etti.
Drama'dan göçen ailelerin, mübadele sonrası tekrar bir araya gelip akrabalık bağlarını güçlendirmesi, Samsun'da devam eden bu köklü bağların bir simgesi olarak yaşatılıyor.
