Düzce'nin Konuralp bölgesinde, "Batı Karadeniz'in Efes'i" olarak anılan ve adını Bitinya Kralı I. Prusias'tan alan Prusias Ad Hypium Antik Kenti'nde yürütülen kazı çalışmalarının yıl sonunda tamamlanarak restorasyon aşamasına geçilmesi planlanıyor.
Tarihi milattan önce 3. yüzyıla kadar uzanan ve zamanla üzerine yeni yapılar inşa edilse de toprak altındaki zenginlikleri bozulmayan bölgede, Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izniyle Konuralp Müze Müdürlüğü başkanlığında ve Düzce Belediyesi'nin destekleriyle başlatılan arkeolojik çalışmalar, 2019 yılından bu yana 12 ay kesintisiz olarak sürdürülüyor.
Antik tiyatro, surlar, su kemerleri ve Roma Köprüsü gibi yapıların yer aldığı bölgede, uzman ekipler tarafından yürütülen kazılar kapsamında, Yunan mitolojisinde "gözlerine bakanı taşa çeviren, yılan saçlı dişi canavar" olarak bilinen Medusa heykel başı, mask heykelleri, grotesk figürü ve tonoz gibi önemli buluntulara rastlandı. Sahne bölümünde ise tanrı Apollon, zafer tanrıçası ve avcı Akteon'un kabartma heykelleri keşfedildi. Geçen yılın sonlarında ise "Dionysos Kült Mekanı"nı yansıtan aslanlı mozaik ve Büyük İskender'e ait heykel başı gün yüzüne çıkarıldı.
Doğu Roma döneminde tiyatronun amacı dışında kullanılmaya başlandığı, özellikle Osmanlı döneminden itibaren yerleşim alanı olarak kullanıldığı yapılan kazılarla anlaşıldı. Buna rağmen, büyük oranda sağlam şekilde ortaya çıkarılan tiyatro, yalnızca Bitinya bölgesinin değil, Anadolu'nun da en iyi korunmuş tiyatrolarından biri olma özelliğini taşıyor.
Halk arasında "40 Basamaklar" olarak bilinen, 100 metre uzunluğa ve 74 metre genişliğe sahip antik tiyatronun yarım daire biçimindeki oturma alanı, aslan pençesi figürleriyle süslenmiş basamakları, kemerli geçitleri ve sahnesinin bir bölümü günümüze kadar ulaştı.
Kazı çalışmalarının 10 arkeolog ve Düzce Belediyesi tarafından sağlanan 60 kişilik personel ve ekipman desteğiyle devam ettiği projede, yıl sonunda kazıların tamamlanarak restorasyona başlanması hedefleniyor.
"Antik Tiyatronun Turizme Açılmasını Bekliyoruz"
Konuralp Müze Müdürü İhsan Arslan, antik tiyatronun 3 katlı olarak 3 kaveyadan (oturma bölümü) oluştuğunu ve 50 metre boyunca uzanan bir sahne binasına sahip olduğunu belirtti. Arslan, "Gün yüzüne çıkan ve zarar gördüğü tespit edilen bazı bölgelerde restorasyon çalışması yapılacak. Orta alandaki kaveyanın basamak taşlarının yerinden söküldüğünü tespit ettik. Bunlar restorasyon esnasında tekrar onarılacak. Turizme açılmasını bekliyoruz. Çok değerli, çok önemli eserler bulduk. Tiyatronun kazı çalışmaları gayet iyi devam ediyor. 2024 yılı itibarıyla kazının bitirilmesini planlamaktayız," dedi.
Arslan, kazı esnasındaki buluntuların tarihe ışık tuttuğunu belirterek, "Kazı alanında çıkan eserlerden özellikle Apollon heykeli ile hemen akabinde tiyatronun üst kısmında İskender büstünün bulunması, bizi çok heyecanlandırdı. Akabinde kazılar üst kısımda ilerlerken, orada özel bir odaya ulaştık, bu odanın tabanında aslanlı mozaiği keşfettik. İnce bir işçilikle yapılan mozaiğin tiyatroyla birlikte restorasyonunun tamamlanarak turizme açılmasını beklemekteyiz," diye konuştu.
"Dünya Mirasına Çok Büyük Eserler Kazandırmış Olduk"
Düzce Belediyesi Kültür İşleri Müdürü Burçin Sarıcan, bölgenin korunmuşluk anlamında Anadolu coğrafyasındaki en değerli tiyatrolardan biri olarak değerlendirildiğini söyledi. Sarıcan, "Belediye Başkanımız Faruk Özlü'nün 'Tarihe bir not düşelim.' diyerek başlattığı çalışmada dünya mirasına çok büyük eserler kazandırmış olduk. Düzce Belediyesi, hem 50-60 personel ve ekipman desteği hem de buranın doğal güzelliklerinin aydınlatılmasına, çevresinin düzenlenmesine destek veriyor. Bu güzel, tarihe yansıyacak tiyatro alanımız da gün yüzüne çıkmış oldu. Bu bizim için de büyük bir mutluluk. Biz de hem ülkemiz adına hem de dünya mirasına kazandırdığımız bu güzel eser adına mutluluk duyuyoruz," ifadelerini kullandı.
Sarıcan, yüzde 85'i tamamlanan çalışmalar bittikten sonra restorasyon aşamasına geçileceğini belirterek, "Restorasyon için yapılacak proje tamamlanmak üzere, onun için çalışmalarımız hızlı bir şekilde yürüyor. Daha sonra bu muhteşem eseri hep beraber izleyeceğiz," dedi.
